Psikolog Seçerken Neye Dikkat Etmek Gerekir?
Psikolog Seçerken Neye Dikkat Etmek Gerekir?
Bu yazıya yer verme sebebim, bu konuyla ilgili oldukça kafa karışıklığının olduğunu gözlemlemiş olmamdandır. Birçok kişi sorununa deva ararken, sağda solda birçok isim duyar;
‘Bir kadın/adam varmış, falanca kişiye çok iyi gelmiş mutlaka sen de ona git’.
Bu referansa güvenerek kişi görüşeceği insanı genellikle pek de incelemez. Ki, bu oldukça oldukça tehlikeli olabilir. Misal, çift terapisi almamış biriyle çift olarak görüşmek ne kadar sağlıklı olur?
Bu alanın oldukça sömürüye açık olduğunu gün be gün görüyoruz. Ülkemizde sosyoloji mezunları bile özel psikoterapi seansları yaparken gerçekten ürkmemek elde değil. Bu noktada danışan kişinin kendi haklarını bilmesini çok önemli görüyorum. Evet, birçok terapist kendi özel hayatı ile ilgili bilgi paylaşmaz ve kendinden bahsetmez fakat konu uzmanlık alanına geldiğinde burada danışanın bazı hakları mevcuttur.
Peki nelere bakmak gerek;
- Psikoterapistiniz hangi bölümden mezun, hangi okulları okumuş, ünvanı nedir?
- Psikolojide birçok farklı ekol vardır, terapistinizin hangi yönelimle çalıştığını sorabilirsiniz. Bu yönelimle ilgili uzmanlığını nereden almış?
- Terapi neye benzer ve bu süreçteki danışanın ve terapistin sorumlulukları nelerdir?
- Sürecin başından belli kuralların çok net konuşuluyor olması lazım; ne kadar sıklıkla görüşülecek, seansların uzunluğu ne kadar olacak, seans ücreti ne kadar olacak, danışan seansı son dakika iptal ettiğinde nelerden mesul olacak gibi.
- Unutmamak gerekir ki terapi sizin kişisel yolculuğunuz. Dolayısıyla terapist sizin sürecinizde size öneri vermemeli, ancak sizi sorularıyla düşündürmeye yol göstermeli. Bir başkası sizin hayatınızı ve koşullarınızı sizden daha iyi bilemez. Eğer terapistiniz çok direkt kendi önerilerini ve tavsiyelerini size sunuyorsa bu kişisel sürecinizi bölebilir.
- Ancak hazır hissettiğinizde istediğiniz kadarını paylaşma özgürlüğünüz var.
- Eğer sürecin başında terapistinizle bir anlaşma yapmadıysanız terapi sürecinizi istediğiniz zaman sonlandırabilirsiniz ve başka bir psikologla görüşebilirsiniz.
- Seanslarda yolunda gitmediğini düşündüğünüz her şeyi terapistinizle paylaşabilirsiniz.
- Süreçteki hem fiziksel hem de cinsel yakınlığın farkında olmanız gerekir; çünkü psikoterapideki sınırlar çok nettir; terapist danışanı ile asla flört edemez ve dışarıda bir arkadaş gibi görüşemez.
- Terapist, danışanın yakınlarından biri ile ek bir rolde görüşemez.
- Terapist, bir aileden yalnızca bir kişi ile terapi sürecine girebilir.
- Psikolog, her durumda insan haklarına ve onuruna saygı gösterir. Yaş, kimlik, cinsiyet, cinsel kimlik, cinsel tercih, etnik köken, din, mezhep, sosyo-ekonomik düzey ve engelli oluşa karşı ayrımcılık yapmaz.
Gizlilik Hakları
Terapinin hangi ekolü olursa olsun, eğer danışan ve terapist birlikte çalışmaya karar vermişse, terapist mutlaka danışana gizlilik durumundan bahsetmelidir. Bir diğer değişle, terapist danışanın anlattığı hiçbir şeyi o odanın dışına çıkarmayacağını danışanı ile paylaşmalıdır.
- Terapist seansı bir projesi için kayıt altına alıp alamayacağını size sorarsa, istemiyorsanız bunu belirtme hakkınız kesinlikle var. Onayınızı almadan seansı kayıt altına alamaz.
- Terapistiniz sizinle olan çalışmasını bir kitapta veya bir konferansta paylaşmak istediğinden bahsediyorsa buna gönüllü olmadığınızı söyleme hakkınız kesinlikle var. Eğer paylaşmasında sizin için bir sakınca yoksa, mutlaka isminizin değiştirilmiş olacağından emin olun.
Bu gizlilik ilkesinin sadece aşağıdaki şartlarda bozulabileceği bilgisinin danışana aktarılmış olması gerekir;
- Kişinin kendisine veya bir başkasına zarar verme ihtimali varsa
- Durumu incelemek için bir mahkeme emri varsa
- Hizmet alanın, 18 yaş altı çocuk veya ergen olduğu, cezai ehliyeti olmayan yaşlı veya özürlü olduğu her türlü kötüye kullanım durumu varsa
Türk Psikologlar Derneği’nin düzenlemiş olduğu Etik Yönetmeliği’ne, aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz;
http://psikolog.org.tr/turkey-code-tr.pdf#page=1&zoom=auto,-135,152